Groteska jest formą wyolbrzymienia, przerysowania pewnych cech przedmiotu bądź człowieka, stosującą często szokujące zestawienia, np. komizmu z tragizmem, piękna z brzydotą. Choć zdefiniowanie tej kategorii estetycznej miało miejsce w dwudziestoleciu międzywojennym, zabieg ten był stosowany również wcześniej, np. w średniowieczu (motyw danse macabre). Konwencja ta może spełniać różne funkcje, np. podkreślać katastrofizm utworu, tworzyć warstwę humorystyczną, jak również działać w sposób umoralniający. Sprowadza się to jednak do próby wstrząśnięcia odbiorcą, który ma pod wpływem dzieła dokonać refleksji.
W dramacie Witkacego (właściwie Ignacego Witkiewicza) „Szewcy” pojawia się groteska. Jest ona wyrażona przez mieszanie stylów — wulgarnego i wysokiego w wypowiedziach bohaterów (przeplatające się w dialogach wypowiedzi filozoficzne i ordynarne), a także ich nazwiskach (np. Puczymorda, Scurvy). Widać to również w sposobie kreowania fabuły utworu, która jest absurdalna. Można zaobserwować to w jednej z ostatnich scen w dramacie, gdy ukazane jest ujadanie Scurvy’iego, który imituje bycie przywiązanym łańcuchem (a także jego przemiana w pół-człowieka pół-psa). Groteska pełni tutaj funkcję zbudowania świata absurdalnego, przerysowanego do granic możliwości. Wizja tego świata ma wstrząsnąć widzem, sprawić, że przemyśli on to, w jaki sposób postrzega aktualną rzeczywistość. Świat za życia Witkacego był pełen zagrożeń i lęku. Niepewna i pełna napięć sytuacja polityczno-społeczna (również na arenie międzynarodowej) zbudzała głęboki strach wśród ludzi, w tym również artystów. Rewolucja październikowa, wojna polsko-bolszewicka sprawiały, że przyszłość malowała się w dość ciemnych barwach. Stąd zaprezentowany w utworze katastrofizm.
Innym zawierającym groteskę utworem jest powieść Witolda Gombrowicza „Ferdydurke”. Historia Józia, który zostaje „upupiony” przez swojego nauczyciela pana Pimko. Ukazane konteksty społeczne (szkoła, pensja u Młodziaków, dworek) zostają wyśmiane przez Gombrowicza. Ukazuje absurd „gęb”, które są przyjmowane przez ludzi w społeczeństwie. Józio próbuje zostać wtłoczony w schemat, kontekst społeczny przez „przyprawianie gęby”, jak opisuje to Gombrowicz. Przykładem groteski w utworze jest pojedynek na miny między Miętusem i Syfonem. Chłopcy w ten sposób próbują udowodnić, które racje są lepsze — chłopców, czy chłopięt. W „Ferdydurke” opisywana kategoria estetyczna ma za zadanie wprowadzić humor do utworu, ale także podkreślić absurd tego zachowania. W rzeczywistości nikt raczej nie prowadzi takich pojedynków, a tym bardziej nie prosi o pomoc sekundantów. Takie sytuacje mają wprowadzać komizm do książki, jednocześnie pokazując, jak absurdalne są sytuacje, w których się znajdujemy.
