Tytuł powieści Bolesława Prusa „Lalka” pierwotnie miał brzmieć „Trzy pokolenia”. Ma to ścisły związek z bohaterami utworu, którzy należą do trzech pokoleń: romantyków, epoki przejściowej i pozytywizmu. W każdym z nich znajdują się idealiści, chociaż przyświecające im idee się różnią.
Powieść Bolesława Prusa „Lalka” przedstawia panoramę polskiego społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku. Bohaterowie różnią się pod względem pochodzenia, wykształcenia i zamożności. Czytelnik poznaje więc Warszawę z perspektywy arystokratów, szlachty, mieszczan i ubogiego ludu.
Pozytywizm to nurt literacki w polskiej literaturze, występujący w okresie od powstania styczniowego do lat 90. XIX wieku. Jego założenia wynikały z sytuacji politycznej. Zrywy narodowowyzwoleńcze zakończyły się klęską – Polska nie odzyskała niepodległości. Pojawiły się więc plany odrodzenia kraju przez naprawę sytuacji polityczno-gospodarczej.
Wysocki jest znanym Wokulskiemu jeszcze z czasu sprzed akcji mieszkańcem Powiśla, który znalazł się na skraju nędzy, gdyż padł mu koń.
Maria (magdalenka) to była prostytutka (z jej usług korzystał m.in. Starski), której Wokulski decyduje się pomóc w porzuceniu takiego sposobu zarabiania na życie.
Węgiełek jest młodym stolarzem z Zasławia. Na prośbę prezesowej w ruinach tamtejszego zamku wykonuje napis na kamieniu, upamiętniający szczęśliwe chwile spędzone przez nią z ukochanym.
Prezesowa Zasławska to obok Ochockiego jedna z nielicznych postaci reprezentujących arystokrację i przedstawionych w pozytywnym świetle. Krytycznie ocenia warstwę, z której się wywodzi.
Książę jest człowiekiem o ambicjach przywódczych. Wierzy, że arystokracja, posiadająca wedle jego przekonań ogromną przewagę nad innymi warstwami społecznymi, odegra przewodnią rolę w wydobyciu ojczyzny z niedoli.
Kazimierz Starski to zblazowany arystokratyczny rozpustnik. Nie ma pieniędzy, więc szuka żony, nie ukrywając tego, że gotów jest ożenić się tylko z panną z dużym posagiem.
Baronostwo Krzeszowscy to pozostające w nieustannym konflikcie małżeństwo, które mieszka osobno. Przedstawione jest w ujęciu humorystycznym. Baronowa, doświadczona przez los utratą ukochanej córki, mimo upływu czasu nie może pogodzić się z jej śmiercią.