Natalia Dąbrowska

Utwór W chałupie pochodzi z cyklu Obrazki natury, w którym znalazły się wiersze z nurtu naturalistycznego. Poeta powrócił tymi lirykami do czasów swojego dzieciństwa. Wychowywał się na wsi, jego ojciec był analfabetą. Jan był jednym z czternaściorga dzieci Kasprowiczów. Poeta znał problemy polskiej wsi i doskonale potrafił wypunktować jej zaniedbanie i zacofanie. Problemem wsi było też jej wykorzystywanie i niechęć niesienia pomocy.

Cykl czterech ponumerowanych sonetów, zatytułowanych Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach opublikowany został we Lwowie w 1898 roku. Badacze określają te utwory zbiorem wszystkich cech modernistycznej poetyki. Kasprowicz porusza takie problemy jak przemijanie, poszukiwanie sensu życia, zagrożenia, jakie niesie świat, znikomość nadziei, nietrwałość piękna itp. W opracowaniach historycznoliterackich zaznacza się, że w sonetach poeta zaznaczył zmianę, jaka zaszła w nim samym w toku twórczej pracy. Od naturalizmu przeszedł do symbolizmu i obficie korzysta także z impresjonizmu. Można odnaleźć w sonetach pewne elementy współgrające choćby z tatrzańskimi wierszami Tetmajera, Weselem Wyspiańskiego, czy Sztuką poetycką Verlaine’a. W sonetach Kasprowicza możemy zaobserwować ogólne tendencje artystyczne przełomu wieków.

Hymn „Dies irae” został opublikowany w 1899 roku na łamach krakowskiego czasopisma „Życie”, po czym ukazał się też w tomiku zatytułowanym Ginącemu światu w 1902 roku. Tytuł Dies irae oznacza dzień sądu ostatecznego lub dzień gniewu. Są to pierwsze słowa hymnu śpiewanego w liturgii rzymskokatolickiej podczas mszy żałobnej. Hymn pochodzi z XIII wieku, a jego autorem był Tomasz z Celano.