Natalia DąbrowskaPrzyjaciele to przykład bajki narracyjnej (narrator, bohaterowie, fabuła) i zwierzęcej (postaciami są zwierzęta, które posiadają ludzkie cechy, ich historie można łatwo odnieść do świata ludzi). Została napisana trzynastozgłoskowcem. Występują rymy dokładne, żeńskie, parzyste.
Bajkę należy zaliczyć do narracyjnych (narrator, bohaterowie, akcja). Utwór został napisany trzynastozgłoskowcem, występują rymy dokładne, żeńskie, parzyste. Ze względu na występujące postacie, jest to bajka zwierzęca – zwierzęta są symbolem ludzkich cech, ich historie obrazują zasady rządzące życiem człowieka.
Nauki płynącej z utworu należy domyślić się z kontekstu. Tematem bajki jest napadnięcie silniejszych (wilki) na słabszego (jagnię). Jagnię i wilcy to bajka zwierzęca – zwierzęta są obrazem ludzkich zachowań i cech. Co ważne, końcówka fleksyjna w wyrazie „wilcy” tym dobitniej sugeruje, żeby zwierzęta potraktować osobowo.
Ten niezwykle krótki utwór (sześć wersów po trzynaście sylab, rymy parzyste, żeńskie, dokładne) opowiada o prawach rządzących światem, o ludzkich wadach – jest niezwykle pojemny w treść. Z jednej strony z bajki dowiedzieć się można, że ludzie są z reguły próżni. Wolą oglądać swoje upiększone portrety, aniżeli zgodne z rzeczywistością. Co więcej, klienci mogą wpływać na twórcę, ograniczać jego wolność. Narrator występujący w „Malarzach” wchodzi w rolę opowiadacza. Nie ujawnia własnych sądów i ocen, relacjonuje historię dwóch malarzy.
Utwór „Szczur i kot” jest przykładem bajki epigramatycznej (lapidarność) i zwierzęcej (postacie zwierzęce są pretekstem do rozważań na temat ludzi). Dzieło złożone jest z czterech wersów liczących po trzynaście sylab, występują rymy parzyste, żeńskie, dokładne. Bajka ma wydźwięk uniwersalny. Jest to kolejny przykład utworu pesymistycznego.
Tematem utworu jest ludzka wada: dewocja. Bajka jest barwnym obrazkiem obyczajowym. Pozornie bezstronny narrator opowiada historię Pani, która podczas wypowiadania słów modlitwy o wybaczeniu, bije swoją służącą. Pomysłem na utwór jest właśnie kontrast pomiędzy słowami modlącej się kobiety, a jej uczynkami. Dewocję rozumie się jako ostentacyjną pobożność „na pokaz”, odłączoną jakoby od praw wiary i życia zgodnego z przykazaniami religijnymi.
Ptaszki w klatce pochodzą ze zbioru Bajki i przypowieści. Jest to utwór czterowersowy, napisany trzynastozgłoskowcem, z rymami dokładnymi, żeńskimi, parzystymi. Występują archaizmy. Tak jak większość bajek Krasickiego, i ta jest epigramatyczna – krótka, lapidarna. Poza tym, że względu na bohaterów, można ją zaliczyć do bajek zwierzęcych.
Zbiór Bajki i przypowieści otwiera utwór Wstęp do bajek. Jest to swoisty epilog cyklu, w którym niejako zapowiedziana zostanie tematyka następnych utworów. Zbudowana jest ona poniekąd na zasadzie ironii. Poeta wymienia przykłady prawych zachowań. Wyliczenia dokonuje za pomocą anafory. Na końcu jednak wspomina, że takich zachowań raczej nie spotyka się w rzeczywistości. Pragnie je „włożyć między bajki”. Trzeba więc zauważyć, że Krasicki nie miał złudzeń co do ludzkiej natury, cechował się podejściem zdroworozsądkowym. Pod pozorną wesołością ukrył on we Wstępie do bajek gorycz związaną z charakterystyką ludzi. Starzy wciąż krytykują i marudzą. Bogacze są skąpi i nie pomagają biedniejszym. Celnicy to złodzieje, szewcy to pijacy. Żołnierze są samochwałami, ministrowie nie są rzetelni ani bezstronni. Swój wywód Krasicki kończy dość dwuznacznie:
Utwór Żona modna ośmiesza rozrzutne damy, które bez zastanowienia naśladują wzory zza granicy i tym samym przyczyniają się do katastrofy majątkowej.
Świat zepsuty to niezwykle nietypowa satyra: Szczera pasja kazała chyba pisać Krasickiemu satyrę Świat zepsuty. O ile trzy wyżej wymienione [Żona modna, Pijaństwo, Do króla] „uczyły, bawiąc”, o tyle w tej satyrze nie ma ani jednego powodu do śmiechu. Wprost trudno ten utwór nazwać satyrą. Jest pełen goryczy, złości i żalu. [Cyt. za: W. Solecki, Ignacy Krasicki. Poematy heroikomiczne, satyry, bajki, wyd. Jota, Warszawa 1991, s. 35.]