Adam Mickiewicz w trzeciej części dramatu romantycznego „Dziady” opowiada historię represji, jakie spotykały Polaków w zaborze rosyjskim, z którego sam się wywodził. Opisuje tam wydarzenia po procesie filomatów i filaretów, stąd wiele wątków i historii związanych z wywożeniem rodaków na Sybir.
Druga część dramatu Adama Mickiewicza „Dziady” przestawia przeprowadzany na Litwie pogański obrzęd związany z dniem zmarłych.
Sztuka elżbietańska napisana przez Williama Shakespeare’a jest jednym z najbardziej znanych dzieł o miłości na świecie. Tragedia „Romeo i Julia” stała się kanonem nieszczęśliwej miłości. Historia skłóconych rodów, które nie pozwalają na szczęście młodym, zawiera wiele wartych uwagi motywów, przydatnych podczas pisania wypracowania.
Powieść historyczna napisana przez Adama Mickiewicza ukazuje historię średniowiecznego Litwina, Walter Alfa. Zostaje on porwany i wychowany przez zakonników krzyżackich na rycerza. On nie zatraca ducha narodowego dzięki wajdelocie.
Dramat romantyczny Juliusza Słowackiego „Kordian” porusza wiele wątków popularnych w jego epoce. Sztuka stanowi polemikę z mesjanizmem ukazanym w „Dziadach” Adama Mickiewicza.
„Ferdydurke” jest awangardową powieścią Witolda Gombrowicza, opublikowaną jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym. Autor przez groteskę, parodię i satyrę ukazuje problemy społeczne. Wyraża
Dramat romantyczny Juliusza Słowackiego „Balladyna” jest jednym z typowych utworów epoki. Opowiada historię inspirowaną legendą o królu Popiele. Zawiera wiele elementów fantastycznych, które budują świat przedstawiony sztuki.
„Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa jest opowiadaniem ukazującym przemianę głównego bohatera, Ebenezera Scrooge’a. Udaje się ona przez spotkania z trzema duchami świąt. Pojawiają się więc elementy fantastyczne, popularne w utworach romantycznych (choć Dickens był autorem przełomu epok).
Powieść polityczno-społeczna „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego opowiada o życiu Cezarego Baryki. Czytelnik towarzyszy mu przez kilka lat życia, kiedy dojrzewa i staje się dorosłym mężczyzną. W „Przedwiośniu” pojawia się wiele wartościowych motywów literackich.
„Pan Tadeusz” jest epopeją narodową opowiadającą o życiu szlachty na ziemiach polskich. Litwa jest przez niego przestawiona jako miejsce idealne, doskonałe do życia.