Piotr Kostrzewski

II wojna światowa była największym konfliktem zbrojnym w dziejach ludzkości. Nazywana jest też wojną totalną, różniła się bowiem od wojen wcześniejszych swoim charakterem. Zacierała się różnica między żołnierzami, a cywilami. Okrucieństwo rosło, nikt nie był wyłączony spod jego jarzma. Wpływ na to miały dwie najbardziej zbrodnicze ideologie XX wieku. Komunizm i nazizm postawiły sobie za cel eksterminację całych grup ludności, dehumanizując je. Czyniono to przy pomocy specjalnych obozów, miejsc pracy przymusowej oraz kaźni milionów. Warunki tam panujące powodowały wykształcenie się specyficznego sposobu myślenia i postępowania, zwanego zbiorczo człowiekiem zlagrowanym.

Człowiek od niepamiętnych czasów snuł opowieści. Już pierwotni łowcy siadywali wieczorami wokół zbawiennego płomienia ogniska i półszeptem tworzyli wizje  jeszcze odleglejszej przeszłości. Z czasem te historie spisywano, w każdym wieku dodając do nich coś nowego. Fantastyczne dokonania przodków, czy nieznane dotąd fakty z ich życia. Tak właśnie, poprzez czas, rodził się legendy. Czym one są dokładnie i jaka jest różnica między nimi a mitem czy baśnią?

W dwudziestoleciu międzywojennym pisarze sięgnęli inspiracja ku przypowieści biblijnej. Chcąc wyrazić swoimi dziełami uniwersalne treści i trapiące ludzkość problemy, ukryli je za parabolami. W ten sposób stworzyli utwory zwane powieściami parabolicznymi. Jest to literatura niezwykle głęboka, której odczytywanie wymaga od czytelnika bardzo dużo uwagi.

Każde dzieło literackie jest odrębnym światem. Tworząc go, autor musi przyjąć pewne założenia i zależności pomiędzy jego elementami. Taki „stelaż” dla rzeczywistości wewnątrz opowieści nazywany jest kompozycją. Na przestrzeni wieków wykształciły się cztery rodzaje kompozycji: zamknięta, otwarta, ramowa i szkatułkowa. Najczęściej spotykane są pierwsze dwie, diametralnie od siebie odmienne. Każda rządzi się bowiem swoimi prawami i popularna była na przestrzeni innego okresu literackiego.

Każde dzieło literackie można pojmować jako odrębny świat. Tworząc pewną wizję, autor kreuje go wedle zależności jego elementów. Taki układ nazywany jest kompozycją. Na przestrzeni wieków wykształciły się cztery rodzaje kompozycji w literaturze, otwarta, ramowa, szkatułkowa i zamknięta. Każda z nich była popularna w nieco innym okresie literackim, każda rządzi się też nieco innymi prawami.

W języku polskim zdania są strukturami wyrazów, które pozostają względem siebie w pewnych zależnościach. Gdy dwa składniki zdania wchodzą wobec siebie w takie połączenie, nazywamy je związkiem wyrazów.

Humor jest rzeczą trudną o zdefiniowania. Jednych śmieszy to, co dla innych wydaje się niekiedy wręcz odstręczające. Już Arystoteles starał się zdefiniować problem komizmu i tego, co go wywołuje. Uczeni, filozofowie i poeci aż do dzisiaj próbują uchwycić ten ulotny sens wywołujący uśmiech na ludzkich twarzach. Być może nigdy nie uda się określić, z czego wynika komizm jako taki, udało się jednak zdefiniować samo zjawisko. 

Cywilizacja znalazła wiele sposobów na oddawanie abstrakcyjnych idei. Wiele z nich stało się transcendentnie zrozumiałymi przez wszystkich, a ich znaczenia utrwalił się poprzez wieki. Takie przedstawienie nazywam alegorią.

Tuż po klęsce powstania listopadowego, Polacy stracili wszelkie nadzieje na odzyskanie niepodległości drogą walki zbrojnej. Romantyczne ideały zostały poddane intelektualnej ocenie i odrzucone przez artystów nowego ruchu. Pozytywizm, bo tak właśnie się nazywał, postulował rozwój intelektualny i ekonomiczny narodu. Aby tego dokonać, sformułował wiele idei m.in. pracę organiczną, czy asymilację Żydów. Jedną z najważniejszych była zaś praca u podstaw.